O JĄKANIU

Uczeń, który jąka się, nie wymaga specjalnego traktowania, raczej odpowiedniego podejścia. Wynika z tego, że nauczyciel powinien spróbować dostosować warunki funkcjonowania i nauczania dzieci w klasie, powinien budować szacunek wobec każdego z nich. Co więcej nauczyciel powinien rozmawiać z uczniem jąkającym się o jego problemach, a co za tym idzie – respektować potrzeby. Nie oznacza to oczywiście całkowitego ulegania, nie można pozwolić na to, by dziecko ignorowało szkolne obowiązki, można jednak pomóc mu je wypełniać i krok po kroku towarzyszyć w odnoszeniu sukcesów w roli mówcy. Wymagania stawiane dziecku z niepłynnością mogą zostać zmodyfikowane, dostosowane odpowiednio do potrzeb i możliwości ucznia. Gdy rozmawiasz z takim dzieckiem, zacznij od wymiany myśli na osobności, okazuj wsparcie i staraj się przekonać, że mówienie jest procesem złożonym, trudnym, w związku z czym może wiązać się z nieprawidłowościami. Nie oznacza to, że jest się gorszym, raczej, że należy nad tym pracować, by osiągać coraz lepsze wyniki. Na lekcji natomiast pamiętaj, by zaczynać od małych kroków… 

• poproś ucznia, aby recytował najpierw na osobności, później np. przy przyjacielu, na koniec przy całej klasie; można również wcześniej ćwiczyć z dzieckiem tekst podzielony na części tak, by czuł, że opanował materiał; jeśli próba wystąpienia przed klasą okazałaby się nieudana, pamiętaj, by być na to przygotowanym i zadbać o komfort ucznia
• odpowiadanie na pytania też można wprowadzać kilkoma etapami: najpierw dziecko może odpowiadać na proste pytania tak, by odpowiedź była krótka; następnie może odpowiadać na temat, który wcześniej zasugeruje; stopniowo może wdrażać się do publicznych odpowiedzi w grupie klasowej, szkolnej, oczywiście jeśli chce i jest na to gotowe

Jeśli trafiłeś na dziecko, które lubi czytać na forum klasy – wykorzystaj to. Jeśli jednak twój uczeń jest wycofany i bardzo go to stresuje, zastosuj się do poniższych sugestii:

• mowa większości jąkających się dzieci jest płynna, gdy czytają chóralnie (unisono), w parze z kolegą; zamiast unikać odpytywania jąkającego się ucznia z głośnego czytania, pozwól mu przeczytać tekst jednocześnie z kolegą;
• pozwalaj także całej klasie czytać od czasu do czasu w parach, tak aby jąkające się dziecko nie czuło się inne, gorsze. Jest szansa, że jąkający się uczeń będzie czuł się coraz pewniej i będzie w stanie samodzielnie czytać na głos;
• więcej wskazówek jak postępować z dzieckiem jąkającym się w szkole znajdziesz w ulotce Wskazówki dla nauczyciela 

• odpowiednio przygotuj się do rozmowy z rodzicem, pokaż, że zależy ci przede wszystkim na komforcie dziecka
• zdobądź podstawową wiedzę na temat jąkania, niekoniecznie książkową; to ważne, byś czuł się pewnie w trakcie spotkania
• zaproponuj ustalenie zasad, którymi będziecie się kierować wspólnie z rodzicem w momentach, w których dziecko nie jest gotowe na wykonanie zadań wynikających z lekcji (np. recytacja, omówienie projektu, przeczytanie pracy klasowej, ustna odpowiedź)
• zapytaj rodzica, czy dziecko uczęszcza na terapię logopedyczną. Jeśli tak, poproś o wskazówki specjalistę, który prowadzi terapię, jeśli nie – zachęć do tego rodzica i dziecko

Jeśli nie jesteś pewny, czy na terenie twojej placówki jest logopeda, porozmawiaj z dyrekcją. Zasugeruj wtedy rodzicom, by poszukali terapeuty kompetentnego w zakresie jąkania. Jeśli jednak w twojej szkole pracuje logopeda, przyznaj się do swojej ewentualnej niewiedzy i poproś o pomoc. Zapytaj o ulotki informacyjne dotyczące jąkania, strony internetowe podejmujące tę tematykę tak, byś mógł dowiedzieć się czegoś więcej o niepłynności mowy. Następnie podejmij wyzwanie i wspólnie z logopedą, rodzicem i dzieckiem stwórz przyjazną, komfortową atmosferę w klasie i szkole. Podejmij współpracę ze specjalistą w celu przekazania podstawowych rad i sugestii dotyczących szkolnej pracy z dzieckiem, które mówi niepłynnie. Niech logopeda pomoże ci promować wiedzę dotyczącą jąkania – to ważne, by nie tylko rówieśnicy, ale też pracownicy dowiedzieli się czegoś więcej. Postaraj się obalać stereotypy, nie dopuszczaj do sytuacji dyskryminacji i mobbingu. Poproś również logopedę o to, by zapewnił dziecku terapię. Dodaj, że ty ze swej strony dołożysz wszelkich starań, by uczeń z jąkaniem czuł się bezpiecznie i komfortowo.

Podstawowe informacje na temat jąkania powinny być ogólnodostępne dla uczniów i pracowników. Warto zatem:

• powiesić plakat w miejscu widocznym dla każdego np. na gazetce Samorządu Uczniowskiego;
• jeśli nie ma takiego miejsca, warto o nie zadbać, by promować tam informacje dotyczące nie tylko jąkania, ale też innych ważnych tematów;
• wspólnie z logopedą, psychologiem można stworzyć ulotki z podstawowymi informacjami na temat akceptacji dla inności i zostawić tam, gdzie plakat – w specjalnie wyznaczonym miejscu;
•  warto – we współpracy ze specjalistą – stworzyć krótką prezentację dotyczącą jąkania i przedstawić ją w gronie nauczycieli i pracowników szkoły; rozpowszechnianie wiedzy jest niezwykle istotne.