POMOC

Zdarza się, że dzieci nie rozmawiają o swoim jąkaniu z osobami bliskimi. Jeśli ty również do tej pory nie czułeś takiej potrzeby lub nie chciałeś o tym rozmawiać, to zachęcamy cię do przełamania się i podjęcia rozmowy o niepłynności. Jeśli chciałbyś porozmawiać, ale nie wiesz, jak to zrobić, poniżej przedstawiamy pomocny sposób, aby to uczynić.

Aneta od trzech lat się jąka. Nie rozmawiała do tej pory o tym z rodzicami, którzy również nie podejmowali tego tematu. W końcu jednak postanowiła przełamać milczenie i spróbować się otworzyć.

– Mamo, mam sprawę. Możemy porozmawiać?
– Tak słońce, co słychać?
– W porządku. Chciałam ci co-coś powiedzieć. Jestem już duża i wiem, że się ją-jąkam. Jest mi smutno, gdy nie umiem wydobyć z sieeebie jakiegoś dźwięku, albo tak jak przed chwilą przedłużam jakąś głoskę. Czasami, gdy zależy mi na tym, aby po-powiedzieć coś szybko, jąkam się najmocniej i to mnie bardzo denerwuje – powiedziała dziewczynka.
– Rozumiem, to musi być dla ciebie bardzo trudne.
– Tak, to jest trudne. Chciałabym mówić jak moje koleżanki, tak lekko i łatwo.
– Wiem, Anetko, ale może twoje koleżanki chciałyby tak ładnie tańczyć jak ty? Każdy jest w czymś dobry. Choć mówienie sprawia ci czasami trudność, to są inne rzeczy, które wychodzą ci bez problemu, w których jesteś bardzo dobra. Pamiętaj, że zawsze możesz na mnie liczyć! – odpowiedziała mama.

Instrukcja obsługi, czyli jak to zrobić krok po kroku

1. Powiedz, że chciałbyś porozmawiać o czymś dla ciebie ważnym (na przykład: o jąkaniu, o jakiejś innej trudności).
2. Opisz, co się dzieje (na przykład: sytuację, która się wydarzyła na boisku szkolnym).
3. Nazwij swoje uczucia (na przykład: czułem się zmartwiony, byłem wesoły).
4. Nazwij swoje myśli (na przykład: pomyślałem, że jestem do niczego, że jestem lubiany, że to mi się uda).
5. Wysłuchaj swojego rozmówcę, rozmawiaj z nim.

Michał pewnego dnia stwierdził, że ma już dosyć swojego jąkania. Powtarzanie części słów w nieskończoność było dla niego bardzo uciążliwe. Postanowił coś z tym zrobić, ale nie wiedział, do kogo się zwrócić o pomoc. Pomyślał o tym, że w szkole jest taki specjalny nauczyciel zwany logopedą, który zajmuje się mówieniem. W końcu na czwartej przerwie zdobył się na odwagę i poszedł do gabinetu logopedy. Zapukał do drzwi, po czym otworzył je i wszedł do środka.

– Dzie-dzie-dzie-dzień dobry – powiedział nieśmiało.
– Dzień dobry! My się chyba nie znamy. Co cię do mnie sprowadza? – zapytał logopeda.
– Chciałbym za-za-zapytać, czy mogę się do pana zapisać na zajęcia, ponieważ ją-jąkam się.
– Oczywiście! Daj mi chwilkę, zerknę tylko na plan twój plan lekcji i ustalimy jakiś termin spotkań. Jak się nazywasz i do której chodzisz klasy?
– Jestem Michał. Chodzę do-do drugiej B – odpowiedział.
– Dobrze, możemy się umówić na wtorki o godz. 14:00. Zapisać ci na kartce?
– Tak, po-po-poproszę.
– To jesteśmy umówieni. Cieszę się, że do mnie przyszedłeś – logopeda uśmiechnął się do chłopca.

Instrukcja obsługi, czyli jak to zrobić krok po kroku

1. Porozmawiaj z rodzicami lub nauczycielem o tym, że chciałbyś uzyskać pomoc w związku z tym, że się jąkasz. 
2. Zapytaj ich, do kogo możesz zwrócić się o pomoc, aby rozpocząć terapię.
3. Możliwe, że dostaniesz kontakt do logopedy w szkole. Znajdź go.
4. Przedstaw się i wyjaśnij, po co do niego przychodzisz.
5. Umów się na spotkanie.
6. Systematycznie uczestnicz w zajęciach.

Małgosia jest dobrą uczennicą. Dużo wie na różne tematy, ma wiele do powiedzenia, ale w klasie choć często zna odpowiedź na postawione przez nauczycielkę pytanie, boi się podnieść rękę do góry. Możliwość zabrania głosu w trakcie lekcji przy dwudziestoosobowej klasie paraliżuje ją. Bardzo chciałaby podzielić się swoimi przemyśleniami, ale ma wiele obaw o to, czy mówiąc, nie zająknie się. Trochę wstydzi się swojego jąkania i nie chciałaby, aby inni je usłyszeli. Dlatego porozmawiała ze swoją wychowawczynią o tej sytuacji:

– Proszę pani, boję się zgłaszać do odpowiedzi.
– Małgosiu, ale dlaczego? – zapytała nauczycielka.
– Bo ja się jąkam i nie chcę żżżeby inni to usłyszeli.
– Rozumiem. Jak mogę ci pomóc?
– Czy mogę się zzzgłaszać, kiedy tylko będę znała odpowiedź, ale zabiorę głos tylko wtedy, kiedy będę czuła się na siłach? Czy może mnie pani o to zapytać, to znaczy zadać pytanie, czy chciałabym o-o-odpowiedzieć wtedy, kiedy się zgłaszam? – zaproponowała dziewczynka.
– Oczywiście, możemy się też umówić na jakiś specjalny znak, który mi pokażesz, gdy będziesz gotowa. Dasz mi wtedy jasny sygnał, czy chcesz mówić, czy nie.
– Tak, to dobry pomysł, dziękuję.

Instrukcja obsługi, czyli jak to zrobić krok po kroku

1. Nie bój się rozmawiać o lęku przed mówieniem.
2. Zastanów się nad rozwiązaniami sytuacji.
3. Porozmawiaj z nauczycielem o swojej trudności.
4. Wspólnie znajdźcie najlepsze rozwiązanie.

Adam poszedł do klasy pierwszej. Trafił do jednej klasy z kilkoma kolegami i koleżankami z przedszkola, ale większość dzieci była mu nieznana. Podczas jednej z rozmów z nowym kolegą mówił w normalny dla siebie sposób – od czasu do czasu jąkając się. Kolega po chwili zapytał go:

– A czemu ty tak mówisz?
– Bo ja się jąkam – odpowiedział spokojnie Adam.
– Co to znaczy? – zapytał zaciekawiony kolega.
– To znaczy, że czasami potykam się na słowach albo blokuję się na nich. Po prostu po-po-potrzebuję trochę więcej czasu na wygadanie się. To wszystko.
– Okej – odpowiedział rówieśnik i rozmawiali dalej.

Instrukcja obsługi, czyli jak to zrobić krok po kroku

1. Pamiętaj, że nie wszyscy znają się na jąkaniu. Ludzie słysząc twoje wypowiedzi, mogą po prostu być ciekawi, co się dzieje. Mogą też nie wiedzieć, jak się zachować.
2. Możesz spokojnie wyjaśnić im, że się jąkasz i na czym dokładnie twoje jąkanie polega (na przykład: powtarzasz części wyrazów).
3. Możesz podpowiedzieć rozmówcy, co mógłby dla ciebie zrobić, aby mówiło ci się lepiej (na przykład: chciałbym, abyś na mnie patrzył, gdy rozmawiamy).
4. Ciesz się rozmową!

Tomek, Karol i Grzesiek często ze sobą rozmawiają. Mają wiele wspólnych tematów i bardzo się lubią. Jednak Tomek się jąka i potrzebuje więcej czasu na to, by wyrazić swoje myśli. Grzesiek natomiast jest niecierpliwy i często przerywa Tomkowi. Chłopiec podczas zajęć z logopedą dowiedział się, co może zrobić w takiej sytuacji.

– Ta gra jest po prostu genialna! Mógłbym grać w nią godzinami. – powiedział z entuzjazmem Karol.
– Zga-zga-zgadza się, też ją baardzo lu-lubię. Zwłaszcza ten moment w któ-którym wojownik… – Tomek nie dokończył wypowiedzi, bo przerwał mu Grzesiek – Tak, właśnie, wojownicy wymiatają! – powiedział.
– Lubię kiedy móój wojownik strzela z łu-łuku – Tomek kontynuował do chwili, kiedy Grzesiek chciał ponownie mu przerwać, ale nie zdążył tego uczynić, ponieważ Tomek wykonał gest – pokazał podniesiony do góry palec wskazujący i powiedział:
– Zaczekaj, nie skończyłem!

Instrukcja obsługi, czyli jak to zrobić krok po kroku

1. Zastanów się, które sytuacje ci przeszkadzają (na przykład: przerywanie wypowiedzi).
2. Wymyśl mądry sposób na pokonanie trudności (na przykład: powiedzenie – jeszcze nie skończyłem).
3. Działaj mądrze! Walcz o siebie!