O JĄKANIU

Jąkanie to zakłócenia w płynności mowy polegające na powtórzeniach (na przykład: ze-ze-zeszyt), przedłużeniach (na przykład: ssssamochód), a także blokowaniu – kiedy słowa nie chcą wyjść z buzi (na przykład: b_uty). Towarzyszą mu także myśli oraz uczucia, które pojawiają się w związku z tym, że się jąkasz. Dodatkowo z jąkaniem mogą się wiązać różne twoje zachowania, które mają zapobiec jego wystąpieniu lub sposoby, które stosujesz, aby lepiej poradzić sobie z blokiem. Te zachowania można przedstawić w postaci góry lodowej. Proponujemy, abyś zastanowił się jak wyglądałaby Twoja góra lodowa jąkania?

Przyczyn tego, że się jąkasz, może być wiele. Przede wszystkim twój mózg różni się budową i działa nieco inaczej niż u ludzi, którzy się nie jąkają. Te cechy układu nerwowego nazywamy czynnikami neurofizjologicznymi. Z ich powodu czasem pojawiają się zakłócenia w płynności wypowiedzi. Nie oznacza to, że z twoją głową jest coś nie tak. Po prostu mózg doświadcza pewnych trudności podczas przekładania myśli na słowa.
Jąkanie może być też dziedziczone, co oznacza, że w rodzinach dzieci z tymi trudnościami w mowie powtarzają się przypadki jąkania. Możesz więc mieć tatę, który się jąka, babcię, wujka lub innych krewnych. Naukowcy badali również bardzo małe cząstki naszego organizmu, zwane genami i w tych cząstkach, podobnie jak w mózgu, odkryli pewne różnice. Nie świadczą one o chorobie, lecz o odmiennym zestawie cech. Geny są jak litery alfabetu, którymi opisany jest nasz organizm. Nie jesteśmy tacy sami w opisie, bo każdy z nas jest inny. Różnice w obszarze genów oraz pojawianie się jąkania u różnych osób w rodzinie nazywamy czynnikami genetycznymi.
Zdarza się, że niektóre dzieci z jąkaniem doświadczają różnych trudności związanych z mową. Czasami na przykład później zaczynają mówić, nie potrafią wypowiadać poprawnie jakichś dźwięków mowy, albo tak wiele mają do powiedzenia, że ich buzia nie nadąża za trudnymi słowami, których chcą użyć. To są czynniki językowe.
Nie bez znaczenia są sytuacje, które spotykają cię na przykład w szkole lub na podwórku. Jeśli ktoś zwraca uwagę na twoje jąkanie, może wprowadzać cię to w zakłopotanie i sprawiać, że będziesz bardziej się nim przejmował. Taki czynnik nosi nazwę środowiskowego.
Jest jeszcze ostatnia grupa czynników, które mogą mieć wpływ na twoje jąkanie – czynniki psychologiczne. Czasami jest tak, że możesz doświadczyć przykrości, ktoś cię zrani lub zasmuci, łatwo się wtedy martwisz. Może być też tak, że przeżywasz swoje jąkanie bardzo mocno i przeszkadza ci ono na co dzień. Może traktujesz je jak porażkę w mówieniu, a bardzo nie lubisz przegrywać? Wszystko to sprawia, że mówi ci się trudniej.

Jąkanie jest zmienne, raz mówisz bardziej a raz mniej płynnie. Możesz mieć chwile lub tygodnie, kiedy nawet nie zauważasz swojego jąkania, a może się zdarzyć tak, że jest ono nasilone i bardzo ci przeszkadza. Trudno się w tym odnaleźć i zrozumieć, bo mówienie to skomplikowana czynność – dlatego właśnie zdarza się nam potykać na słowach.
Jeśli jesteś ciekaw jakie narządy mowy biorą udział w procesie mówienia kliknij tutaj oraz kliknij tutaj.

Zastanawiałeś się kiedyś, jak narysowałbyś swoje jąkanie? Masz ochotę podjąć się tego zadania? Spróbuj! A jeśli chcesz zobaczyć, jak inne dzieci narysowały swoje jąkanie, koniecznie kliknij w poniższe obrazki!

Jaka jest historia twojego jąkania? Czy miałbyś ochotę ją spisać? Przeczytaj, co o swoim jąkaniu napisały inne dzieci. Może cię to zainspiruje do stworzenia własnego tekstu?